Een dartbord, pijlen en een droom: het inspirerende verhaal van Noa-Lynn van Leuven

Voor alles wat er gebeurde, voordat de verwoesting en wanhoop toesloegen, waren er pijlen en een dartbord. Op achtjarige leeftijd kreeg ze van haar ouders een set darts, en zodra ze ze oppakte, voelde ze een zeldzame en krachtige tevredenheid. Ze gooide en gooide. Ze gooide zichzelf het Nederlandse jeugdteam in. Ze verslond de wedstrijden van Raymond van Barneveld op televisie. Ze droomde ervan om professioneel te spelen, de wereld over te reizen, haar naam op het grote scherm te zien. Ze was Noa-Lynn van Leuven, ook al noemde nog niemand haar zo.

"Ik voelde gewoon een connectie met het spel", zegt ze vanuit haar huis in Heemskerk. "Ik houd van de strijd eromheen. Ik kijk graag naar darts, ik speel graag darts, en zelfs als ik niet op het niveau zou zijn waar ik nu ben, zou ik er nog steeds van houden. Ik werk lange dagen als chef de partie in een keuken en probeer elke dag een uur te oefenen, dus ik doe niet veel anders. Ik werk, ik speel darts en ik slaap."

De schoonheid van darts ligt in de toegankelijkheid ervan. De spelers die naar Blackpool komen voor de World Matchplay, 32 in het hoofdtoernooi en de acht die strijden om de vrouwentrofee volgende zondag komen uit alle delen van de wereld in hun streven naar ambitie, glorie en een carrière-bepalende cheque. Maar ze delen allemaal een enkel oorsprongsverhaal. Je hebt geen golfclubs of een berg dure uitrusting nodig. Je hoeft geen team te vinden dat je wil hebben. Het enige wat je nodig hebt, zijn drie pijlen. In de puurste zin is dit een sport voor iedereen.

Maar de reis die Van Leuven van Heemskerk naar Blackpool bracht als een van 's werelds beste acht vrouwelijke spelers was verre van eenvoudig of rechtlijnig. En ook de weg die voor haar ligt, is niet zonder uitdagingen. Van Leuven weet dat niet iedereen haar "grote verandering", zoals ze het noemt, waardeert. Of het feit dat ze de eerste transvrouw zal zijn die deelneemt aan een uitgezonden toernooi van de Professional Darts Corporation (PDC). Desondanks wil ze haar verhaal vertellen. "Omdat," zegt ze, "ik nu de mogelijkheid heb om mijn verhaal te vertellen. En om het niet door anderen te laten vertellen."

Van Leuven speelde darts tot ze 17 was. Darts maakte haar gelukkig, maar het leven niet. De twijfels begonnen een paar jaar eerder binnen te sluipen. "Ik voelde me gewoon niet mezelf", zegt ze. "Ik werd altijd gepest. Ik begon mijn reis te verkennen toen ik 16 of 17 was. Eerst dacht ik: 'Oké, dit is gewoon raar. Ik ben niet trans. Ik kan niet zo zijn.' Maar ik werd steeds ongelukkiger met mezelf, tot het punt dat ik niet meer wilde leven. En dat was het moment waarop ik dacht: Ik kan nu twee kanten op. Ik kan het beëindigen, of ik kan leven zoals ik wil leven.

"Mijn familie was echt ondersteunend. Eerst vertelde ik het alleen aan mijn moeder. Mijn zus was de volgende, en daarna mijn vader. Ondertussen wachtte ik op een afspraak in het ziekenhuis. Transgenderzorg is in vergelijking met het Verenigd Koninkrijk echt fatsoenlijk, maar je hebt nog steeds wachtlijsten van tweeënhalf jaar voordat je je eerste afspraak met een psycholoog krijgt. Ik ken een paar mensen die meer dan drie jaar op de lijst stonden. Ik ken er een paar die zichzelf van het leven hebben beroofd, en ik ken er veel die worstelen met hun mentale gezondheid. Dus Nederland is prima als je eenmaal bent overgegaan, maar om op dat punt te komen: dat is echt moeilijk."

Nu ze eindelijk weer van het leven geniet, voelde Van Leuven zich aangetrokken tot de sport waar ze van hield. Maar het was niet meteen duidelijk hoe ze dat zou doen. De Nederlandse Darts Bond had geen regels of richtlijnen voor transgender deelname, en startte daarom een grondige consultatie met medische professionals, sportwetenschappers en de World Darts Federation. Toen sloeg Covid toe, werden toernooien stilgelegd en kwam het proces tot stilstand. Achttien maanden gingen voorbij voordat Van Leuven eindelijk toestemming kreeg om deel te nemen aan vrouwentoernooien.

De huidige regels zijn ondubbelzinnig: transvrouwen mogen deelnemen aan vrouwentoernooien, mits hun paspoort vermeldt dat ze vrouw zijn, ze gedurende meer dan 12 maanden hormoonvervangingstherapie hebben gehad en hun testosteronniveau onder een bepaalde waarde ligt. En zo hoort het ook te zijn. Fysieke kracht, lichaamsontwikkeling en spelerveiligheid zijn geen enkel probleem in een spel waar je eigenlijk alleen maar een functionerende arm en goed gezichtsvermogen nodig hebt.

Beau Greaves, de huidige beste vrouwelijke speler, gooit regelmatig gemiddeldes van meer dan 100. Fallon Sherrock bereikte de derde ronde van het wereldkampioenschap in 2020. De enige reden dat de PDC vrouwentoernooien heeft, is om de kansen en ontwikkeling te bieden die vrouwelijke spelers historisch gezien zijn ontzegd. Het langetermijndoel, zodra het speelveld voldoende gelijk is, is om ze volledig af te schaffen.

Maar natuurlijk is het voor elke transgender persoon die zijn weg probeert te vinden in de sport nooit zo eenvoudig. Van Leuven wist dat haar terugkeer naar darts wat geluid zou veroorzaken, misschien zelfs enige vijandigheid. "Maar ik had niet verwacht dat het zoveel zou zijn", zegt ze. "Ik had niet verwacht dat ik met The Guardian of de Nederlandse televisie zou praten. En ik had het niet zo groot verwacht van andere spelers."

Van Leuven besefte dat dit een klein probleem zou worden toen ze in mei de Denmark Open won. "Ik had een heel goed gevoel", herinnert ze zich. "Maar dat duurde maar een paar minuten. Na de finale was er een ceremonie waar de andere spelers het podium op kwamen, en dat was het moment dat ik wist dat er iets aan de hand was. Sommige spelers wilden me niet daar hebben. Ik zag ze met elkaar praten. Ik maak me niet druk om klachten. Als mensen het niet eens zijn met de regels, is dat oké voor mij. Maar ik vind niet dat je het op het podium moet doen. Dat verpestte het moment voor mij een beetje."

De toonaangevende vrouwelijke spelers zoals Greaves en Sherrock hebben geen problemen met haar deelname, zegt ze. Het probleem ligt meer bij de spelers die ze steeds verslaat. Dit seizoen heeft Van Leuven grote stappen gezet in de Women's Series, met vaak gemiddeldes in de hoge 80, waarmee ze zich op het laatste moment plaatste voor de Women's World Matchplay. Ze versloeg zelfs een ondermaatse Greaves in mei in Milton Keynes. Desondanks weet ze dat er over haar gesproken wordt. "Veel daarvan achter mijn rug om, natuurlijk", zegt ze.

"Naar mijn mening zien veel spelers mij als een bedreiging. En wat is er gemakkelijker dan van je bedreigingen af te komen dan zwakke punten te vinden? Darts is een mentaal spel. Mensen proberen altijd manieren te vinden om je te verslaan. En als ze je niet kunnen verslaan op het bord, proberen ze in je hoofd te komen of proberen ze mij te laten verbannen. Soms is het zwaar. In het begin was het moeilijk om het niet naar mijn hoofd te laten stijgen. Maar het wordt nu makkelijker. Als ze echt van me af willen, moeten ze beter spelen. Meer oefenen. Versla me op het bord."

Dus naar Blackpool in juli, een van de tempels van darts, waar het publiek warm en deskundig is en de poorten naar onsterfelijkheid slechts enkele verleidelijke stappen verwijderd zijn. Drie overwinningen scheiden Van Leuven van de prijs van £10.000, een plek in de Grand Slam of Darts en waarschijnlijk een plek op het wereldkampioenschap in december.

Realistischer gezien denkt ze dat haar spel nog enkele jaren verwijderd is van professioneel niveau. Ze speelt haar eerste ronde tegen de formidabele Greaves, en de meeste mensen verwachten dat ze verliest. Hoe dan ook, de ervaring zal alleen maar helpen voor een speelster die nog nooit voor meer dan 200 mensen heeft gegooid.

En in wezen gaat dit verhaal over de kracht van sport. Over identiteit en erbij horen. Hoe het mensen opbouwt, optilt en betekenis geeft. Het begon allemaal met een set darts en een droom, en misschien is dat alles wat het ooit is.

"Ik denk dat darts me helpt om het beste uit mezelf te halen," zegt Van Leuven. "Ik ontmoet echt aardige mensen. Ik zie delen van de wereld die ik nog nooit eerder heb gezien. Darts heeft me gemaakt tot wie ik ben. Het brengt me echt tot leven."

Bron van het artikel (vertaling) een interview door Jonathan Liew voor de theguardian.